Handelsfederatie Comeos vroeg aan professor Roel Gevaers van de Universiteit Antwerpen om een portret van het het Belgische e-commercelandschap uit te tekenen. De oefening vergeleek de prestaties van de Belgische e-commerce met die van de buurlanden en keer naar de fysieke locatie van waaruit de goederen worden verstuurd. Gezien de resultaten, die de federatie alarmerend vindt, roept Comeos op tot het nemen van maatregelen.

De eerste bevinding van de studie gaat over de omvang van de markt voor online verkochte goederen, exclusief alle diensten (streaming, reizen, vliegtuigtickets …). Deze is 9,6 miljard euro waard in ons land, vergeleken met 24,3 miljard euro in Nederland, 100 miljard euro in Duitsland en 54,5 miljard euro in Frankrijk. Al moet er bij deze verschillen ook rekening gehouden worden met het aantal inwoners van elk land: 11,69 miljoen in België, 17,7 miljoen in Nederland, 83,8 miljoen in Duitsland en 68 miljoen in Frankrijk. Nederlandse consumenten lijken veel meer van e-commerce te houden dan die in de andere genoemde landen, waar de aankoopratio per inwoner redelijk vergelijkbaar is.

Wat veel verontrustender is, is waar de pakjes vandaan komen. In 2018 waarschuwde Comeos al dat er een verschuiving aan de gang was van distributiecentra die net over de grens gebouwd werden en niet in België, waardoor een groot deel van de online markt aan de Belgische handelaars ontsnapt. De cijfers van de studie van 2024 bevestigen dit. Om de oorsprong van de bestelling te achterhalen werd er gekeken naar waar het warehouse gelegen was van waaruit de goederen werden verstuurd. “De resultaten spreken boekdelen”, stelt Comeos. “Slechts 27% van de door Belgen bestelde pakketjes komt uit België, 41% komt uit Nederland. Duitsland is goed voor 14%, Frankrijk 6%.”

Als er hier een automodel in gevaar komt, is er in geen tijd een taskforce met de eerste minister. Voor de miljarden van e-commerce die we in België mislopen blijft het maatschappelijk en politiek muisstil.

Dominique Michel
CEO bij Comeos

In de kledingsector wordt slechts 12% vanuit Belgische handelaars beleverd, bijna evenveel als vanuit Chinese online marktplaatsen die goed zijn voor 11%. Nederland staat bovenaan met 22%, gevolgd door Duitsland met 19%. Voor kleding komen nu al twee van de vijf belangrijkste spelers uit het Verre Oosten, Shein op plaats 4 en AliExpres op plaats 5. “Vijf jaar geleden was dat ondenkbaar”, merkt Comeos op, die er nog aan toevoegt dat Bol, Zalando en Vinted voor kleding respectievelijk op plaats 1, 2 en 3 staan.

Betere controle op pakketten en handhaving van normen

Comeos roept op tot actie en CEO Dominique Michel benadrukt dat deze situatie een reactie verdient die in verhouding staat tot wat er op het spel staat: "Hoelang gaan we dit nog tolereren? Als er hier een automodel in gevaar komt, is er in geen tijd een taskforce met de eerste minister. Voor de miljarden van e-commerce die we in België mislopen blijft het maatschappelijk en politiek muisstil."

De eerste maatregel die genoemd wordt is gebaseerd op de vaststelling dat Aziatische spelers een aanzienlijk groter marktaandeel hebben in België dan in onze buurlanden. “Daarom vraagt Comeos om de geïmporteerde goederen van buiten de EU, die wettelijk aan de Europese normen moeten voldoen, beter te controleren. In plaats van zich te richten op misbruik van data zouden de Europese en nationale overheden zich ook beter focussen op het stoppen van goederen die niet aan de Europese normen voldoen”, aldus Michel. Professor Roel Gevaers bevestigt dit: "Niet-EU invoer van paletten met goederen wordt vrij stevig gecontroleerd, deze van consumenten pakjes veel minder. Om een gelijk speelveld te bekomen, is dat iets waar de overheden zich bewust van moeten zijn."

Anderzijds wil de handelsfederatie de leveringstermijnen niet inperken omwille van duurzame redenen, zo legt Dominique Michel uit: "Het lijkt contra-intuïtief maar hoe sneller de levering kan, hoe lokaler. Het is dus een fausse bonne idee om beperkingen op te leggen aan same-day-delivery of next-day-delivery. Hoe langer de levertermijn, hoe makkelijker het wordt voor Aziatische spelers om onze lokale spelers te beconcurreren. In plaats van duurzaamheid te bevorderen, zou die dus de facto verminderen.”

Comeos herlanceert debat over grotere arbeidsflexibiliteit

Comeos blaast ook het debat nieuw leven in over de grotere arbeidsflexibiliteit die de Belgische logistieke platformen nodig hebben om in het buitenland te kunnen concurreren, en dus over de mogelijkheid tot avondwerk. Vooral omdat België al vertrekt vanuit een achterstand, zoals Dominique Michel aangeeft: "Ook wat betreft de loonkosten zitten we nog steeds met een structureel verschil met Nederland dat weggewerkt moet worden. Voor de lage en middenlage lonen zitten we met een loonkostenhandicap. E-commerce zal alleen maar groeien in de komende jaren. Dat is een zekerheid. Het is dus een politieke keuze: willen we die groei ook in België houden of laten we toe dat over een paar jaar alles vanuit het buitenland komt."