Bio wordt steeds populairder, onder meer door een groter milieubewustzijn, de nood aan transparantie en de opkomst van intoleranties. Maar hoe groot is de biomarkt nu echt? Volgens de eerste schattingen steeg de biomarkt in 2017 voor het eerste boven de 95 miljard dollar, zo blijkt uit de nieuwste cijfers van BioFach. Wij trokken op onderzoek uit.
De biomarkt is de laatste jaren aan een sterke opmars bezig. Uit cijfers die IFOAM – Organics International, het Zwitserse onderzoeksinstituut voor biologische landbouw (FiBL) en de Duitse maatschappij voor agrarische marktinformatie (AMI) voorstelden tijdens de internationale biovakbeurs BioFach 2018 blijkt namelijk dat de Europese bio-omzet in 2016 met 11,4% steeg tot 33,5 miljard euro. Wereldwijd was de biomarkt goed voor ruim 80 miljard euro. Daarbij was het Noord-Amerika (USA: 38,9 miljard euro) dat de leiding op zich nam, gevolgd door Europa, meer bepaald Duitsland (9,5 miljard euro) en Frankrijk (6,7 miljard euro). De grootste marktgroei kwam van Ierland (+21,8%) en Denemarken was dan weer het land met het grootste organische marktaandeel (9,7%). Wat de totale oppervlakte organische landbouwgrond betreft, deed 2016 het zeker niet slecht. Met een stijging van 15% tegenover 2015 klokte de totale bio-oppervlakte wereldwijd af op zo’n 57,8 miljoen hectare, waarbij de continenten Oceanië (27,3 miljoen hectare) en Europa (13,5 miljoen hectare) de leidersrol op zich namen. Verder bleek dat maar liefst 178 landen aan biolandbouw doen en dat het aantal bioproducenten met 12,8% toenam tot 2,7 miljoen in 2016. Opvallend: de meeste onder hen (84%) zijn afkomstig uit Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Dat blijkt uit de top 3, waar India (835.000 producenten), Oeganda (210.352) en Mexico (210.000) aan de top van de lijst prijken.
Kaap van 95 miljard dollar bereikt
Recentere marktcijfers (2017) die werden voorgesteld tijdens de recente editie van BioFach 2019 in februari bevestigen de positieve groeitrend van de biomarkt. “De wereldwijde omzetten voor biologische levensmiddelen blijven hun succesvolle koers voortzetten. Volgens de eerste schattingen stegen deze in 2017 tot boven de 95 miljard dollar (83 miljard euro)”, verduidelijkt Amarjit Sahota van het Londense marktonderzoeks- en adviesbureau Ecovia Intelligence (het voormalige Organic Monitor). “Wij zien een sterke groei in Noord-Amerika en Europa, waarbij ook de Aziatische markt duidelijk in opkomst is.”
Duitsland overschrijdt kaap van 10 miljard euro
Als we dieper toespitsen op de Europese resultaten zien we dat er in 2017 enkele belangrijke records sneuvelden. Zo overschreed Duitsland, het Europese land met de meeste inwoners, de kaap van 10 miljard euro omzet (10,04 miljard euro). Daarmee is Duitsland bijna goed voor 1/3 van de totale bioverkoop in Europa, een stijging van 5,9%, en behoudt het dus zijn leidersplaats. Wat de totale organische landbouwoppervlakte betreft, doet Duitsland het zeker niet slecht: het land stijgt met maar liefst 10% en klokt zo af op 1,4 miljoen hectare. Een erg mooi resultaat, want dit betekent dat 8,2% van de totale landbouwgrond in Duitsland momenteel biologisch is.
Frankrijk verdubbelt verkoop in 5 jaar tijd
Het land van Goethe wordt op de voet gevolgd door Frankrijk dat al jaren een sterke groeitrend kent en volgens het Franse bio-agentschap Agence Bio in 2017 zelfs goed was voor een omzet van zo’n 8,3 miljard euro (+17%), inclusief buitenshuis maaltijden. Bovendien wist de Franse biomarkt zijn omzet tussen 2012 en 2017 zelfs te verdubbelen. Dat mooie resultaat spoorde boeren enkel nog meer aan om de overstap naar bio te maken, waardoor de totale oppervlakte die duurzaam bewerkt wordt ondertussen opliep tot 1,78 miljoen hectare. En dat is niet het enige goede nieuws: biolandbouw zorgde ook voor meer jobs. Zo kwamen er tussen 2012 en 2017 maar liefst 50.000 nieuwe banen bij in de organische productieketen (exclusief de handel), goed voor een jaarlijkse stijging van 9,5%. Daardoor werkten er in 2017 maar liefst 134.500 werknemers in de biologische productie en de verdere verwerking. Of anders gezegd: maar liefst één op de acht arbeidsplaatsen in de landbouw is gewijd aan de biosector, terwijl dat in Duitsland slechts één op de tien is.
Denemarken verzilvert opnieuw grootste marktaandeel
Nog een opvallende speler in bioland is Denemarken. Het land zag zijn omzet spectaculair groeien met 31% tot 1,6 miljard euro – mede omdat de online verkoop voor het eerst werd meegeteld. En dat is nog exclusief de bio-export die goed is voor zo’n 322 miljoen euro. Denemarken wist bovendien zijn koppositie als land met het grootste marktaandeel te behouden. Waar dat in 2016 nog 9,5% bedroeg, steeg het marktaandeel tot een indrukwekkende 13,3%, wat beduidend meer is dan in Duitsland (5,4%) of Frankrijk (4,2%) en zelfs 9 keer meer dan in Groot-Brittannië. Een mooie beloning voor de Deense overheid die al bijna dertig jaar actief de biomarkt ondersteunt en natuurlijk ook voor de verschillende marktspelers.
Slechte leerlingen van de klas
Andere landen als Groot-Brittannië behaalden een iets slomere groei. Het land dat sinds de financiële en economische crisis in 2008 een kleine dip kende in zijn groei, lijkt er stilletjes aan weer bovenop te komen. In 2017 wisten de Britten namelijk weer een kleine groei van 6% te verzekeren en steeg de bio-omzet tot 2,5 miljard euro. Toch lijken de problemen nog niet helemaal van de baan. De Brexit zal de food retail, inclusief de biomarkt, namelijk niet ongeschonden laten. Eén ding is zeker: de Britten zullen nog even op hun tanden moeten bijten.
Ook Nederland kende, in vergelijking met de andere Europese landen, een iets tragere groei. Hoewel de bio-omzet volgens Bionext Trendrapport 2017 voor het eerst boven de 1,5 miljard euro steeg, bedroeg de groei slechts 5%. Daarbij waren het vooral de verse producten die de verkoop deden toenemen. Binnen de Nederlandse biosector is het dan weer vooral de conventionele handel (51,5%) die de verkoop doet stijgen, op de voet gevolgd door de gespecialiseerde handel (21,5%), maaltijden buitenshuis (20%) en andere verkoopkanalen (7%). Een positieve groei was er wel bij het aantal Nederlandse bioproducenten dat met 10% toenam, waardoor de totale bio-oppervlakte volgens Skal Biocontrole eindigde op 70.000 hectare.
België kent gezonde groei
Hoewel de Belgische groei in tegenstelling tot koplopers als Duitsland en Frankrijk eerder laag is, maakte de consumptie in ons land volgens cijfers van Statbel en Bio Wallonie in 2017 toch een gezonde groei van 6% door. De biolandbouw groeide bovendien met 8,8% waardoor de totale organische landbouwoppervlakte eindigde op 83.000 hectare. En er is nog goed nieuws: het Belgische biomarktaandeel steeg in 2017 tot 3,4%, ofwel een verdubbeling ten opzichte van 2008.
Opkomend talent
In tegenstelling tot wat velen misschien zouden denken, is Polen een markt waar de komende jaren nog veel groei in zit. Hoewel de markt nog betrekkelijk klein is met een omzet die volgens cijfers van de Poolse Kamer van Biovoeding in 2018 geschat werd op 250 miljoen euro, breidt het aantal gespecialiseerde bioketens snel uit naar grotere winkellocaties en wordt de vraag alsmaar groter. In totaal groeide de markt sinds 2015 met maar liefst 30%, aldus Urszula Sołtysiak, woordvoerster van de Poolse Kamer van Biovoeding, die benadrukt dat er nog veel potentieel zit in de Poolse markt, maar dat ze tot op heden nog niet genoeg ontgonnen is. In 2017 telde Polen zo’n 800 biowinkels. Bovendien liep het aantal bioboeren op tot 20.256, wat overeenkomt met een totale oppervlakte van 494.979 hectare organische landbouwgrond.
Eén ding is duidelijk: de biomarkt is volop aan het boomen en het ziet ernaar uit dat die groei zich de komende jaren nog zal verderzetten. Dat bewijzen de talrijke nieuwe spelers die zich op de markt begeven en de grote retailers die er hun missie van maken om bio betaalbaar te maken voor iedereen.