Woensdagochtend 11 juni 2014, stonden Denis Knoops, pas enkele dagen CEO van Delhaize België, en Sylvie Van Den Eynde, Personeelsdirecteur Delhaize België, de massaal opgedaagde Belgische pers te woord over de intentie van de directie om over te gaan tot het collectieve ontslag van 2.500 werknemers - arbeiders en kader uitgezonderd - en de nakende sluiting van 14 winkels in eigen beheer.
Wat is de context?
De achtergrond waarbinnen deze transformatie plaatsvindt geldt voor de hele Belgische retailsector, maar Delhaize blijkt er nu het grootste slachtoffer van te worden. Het is geen geheim dat de economische crisis geleid heeft tot een ander aankoopgedrag (het huishoudbudget daalde tussen 2010 en 2012 met 2,5%, FOD Economie - oktober 2013) bij de consument, waardoor huismerken (+ 12,4% tussen 2010 en 2013, GfK Panel Services, februari 2014) en discounters in de lift zitten (46% marktaandeel anno 2013, Nielsen) en prijs meer dan ooit de bepalende aankoopfactor is geworden. Tel daarbij dat de Belgische markt één van de meest concurrentiële in Europa is geworden, waar maar liefst 8 grote distributeurs actief zijn, waaronder enkele nieuwe spelers. De supermarkten die Delhaize in eigen beheer uitbaat kampen staan dan nog eens onder enorme druk (de rentabiliteit daalt met maar liefst 78%) en de Delhaize België kampt met een ernstige kostenhandicap op vlak van verloning en werkvoorwaarden. Dat alles leidt ertoe dat rentabiliteit van Delhaize België in vergelijking met de inkomsten tussen 2010 en 2013 met 30% daalde.
De grootste boosdoener is volgens Delhaize zelf de loonkost en werkvoorwaarden van het eigen personeel. De redenen waarom het Delhaize personeel duurder uitvalt dan dat van de concurrentie ligt aan enkele strategische keuzes (een breder assortiment en hogere graad van dienstverlening) en enkele structurele handicaps (loonkost, werkvoorwaarden en een inefficiënte organisatie van de supermarkten in eigen beheer). Op de vraag wat er precies bedoeld wordt met een inefficiënten organisatie geeft Denis Knoops volgend voorbeeld: in sommige geïntegreerde winkels is 's morgen té veel personeel op de werkvloer en 's avonds dan weer te weinig. Dat alles leidt er volgens een onderzoek van Delhaize zelf toe dat een werkuur bij Delhaize 16% duurder dan bij Colruyt, 22% dan bij Carrefour en Aldi, 23% dan bij Lidl en 33% dan bij Albert Heijn. De kost van die arbeid wordt helemaal niet gereflecteerd in de voedingsprijzen, noch in de marges. Denis Knoops voegt hier wel aan toe dat de malaise enkel voelbaar is bij de geïntegreerde winkels. De geaffilieerden doen het beter. Maar de omzet die de winkels in eigen beheer ontlopen, vloeit, volgens de cijfers van Delhaize, niet naar de geaffilieerde winkels.
Wat is de oplossing?
Het plan is om de strategie die Delhaize nu al volgt versneld uit te voeren. "De eerste stappen zijn gezet, maar we moeten nog verder durven gaan", zegt Denis Knoops. Zo zal Delhaize in de periode 2015-2017 450 miljoen bijkomende investeringen doen in hun winkels die worden uitgebaat in eigen beheer, in hun werknemers, distributiecentra, producten, prijzen en e-commerce. Om dat waar te kunnen maken, moet de kostenhandicap radicaal weggewerkt worden. Het betreft hier een versnelling van de inspanningen die Delhaize ook de voorbije jaren reeds leverde en die een positiever resultaat opleverden wat klantentevredenheid betreft.
Welk transformatieplan stelt Delhaize voor?
In de eerste plaats is het voor Delhaize primordiaal om de winkels in eigen beheer efficiënter te organiseren en in een lichtere structuur onder te brengen. Die efficiëntie moet onder andere verbeterd worden door massaal in te zetten op nieuwe technologieën. Zoals ondertussen wel duidelijk is geworden zoekt Delhaize de efficiëntie ook te verbeteren door de loon- en werkvoorwaarden van alle personeelsleden, met uitzondering van de arbeiders en het kaderpersoneel, te herzien. En - last but not least - dreigt er de nakende sluiting van 14 verkooppunten, die in totaal 800 à 900 werknemers tellen, in casu: Aarschot, Berlaar, Diest, Dinant, Eupen, Genk (Stadsplein), Herstal, Kortrijk Ring, La Louvière, Lommel, Oude Vest (Dendermonde), Tubize, Turnhout en Verhaeren (Schaarbeek). In totaal telt Delhaize 138 geïntegreerde supermarkten, wat maakt dat 10% van hun winkels in eigen beheer de deuren zullen sluiten.
Aangezien de getroffen vestigingen een 800-tal werknemers tellen, zullen er nog 1.600 andere medewerkers van Delhaize getroffen door het aangekondigde collectieve ontslag. In totaal gaat het om 2.100 fte's. Aangezien Delhaize in totaal 14.878 werknemers telt, wil dit dus zeggen dat een kleine 17% van het personeel wordt bedankt voor bewezen diensten over een periode van drie jaar. Volgens Denis Knoops en Sylvie Van Den Eynde zal er alles aan gedaan worden om naakte ontslagen te vermijden. Ze benadrukken ook dat de periode van onzekerheid zo kort mogelijk zal gehouden worden en dat alles binnen de bestaande wettelijke kaders en binnen de bepalen van de wet Renault zal gebeuren. Als de intenties van Delhaize door de sociale partners bevestigd worden, zal het collectieve ontslag in het eerste kwartaal van 2015 kunnen plaatsvinden. De 2.500 arbeiders en 900 kaderleden die Delhaize België in de rangen telt, zullen niet getroffen worden.
Denis Knoops zegt dat dit een moeilijke boodschap is om te brengen, en dat hij zich volledig bewust is van de impact ervan, maar dat er nu iets gedaan moet worden om de toekomst van Delhaize te verzekeren en de groei te bestendigen. Delhaize moet terug een duurzame onderneming en de favoriete supermarkt van de Belgen worden. Denis Knoops sluit af door erop te hameren dat hij zijn verantwoordelijkheid alvast zal nemen.