De blokkades van de zelfstandige transporteurs zijn opgeheven. Onder druk van de sector- en andere belangenorganisaties zoals Comeos, Voka en Unizo heeft minister Jan Jambon de politie ingeschakeld om ze te verwijderen. Het probleem zelf is echter niet opgelost en volgens de vervoerdersfederatie UPTR, die acties steunde, blijft de situatie explosief.
Een van de redenen waarom de acties kunnen heropflakkeren is dat de blokkades in Wallonië niet alleen zijn opgeworpen door kleine zelfstandige transporteurs, maar ook door andere zelfstandigen die met een vrachtwagen rijden, zoals kleine bouwondernemers, schroothandelaren, landbouwers, e.d.m. Zij gingen in Wallonië spontaan in het verweer. Dat dergelijke acties ook in Vlaanderen zouden worden georganiseerd, werd overigens steeds waarschijnlijker. Want ook daar worden die kleine zelfstandigen door de gevolgen van de kilometerheffing getroffen.
Het is overigens paradoxaal dat het eigenlijk door de schuld van UPTR zelf is dat de Jambon in actie schoot. Zolang de wegen alleen maar in Wallonië geblokkeerd werden, greep hij niet in, omdat dat paste in het imago van Wallonië dat de NV-A politicus wil onderhouden. Pas wanneer vrachtwagens in Vlaanderen – op aansturen van UPTR, die vooral kleine vervoerondernemingen onder de leden telt – met langzaam-aan-acties begonnen, werd ingegrepen. De kans bestond immers dat ook in Vlaanderen kleine ondernemers blokkades zouden opwerpen.
Gebrekkige informatie
Feit is dat de scheidslijn in het hele kilometerheffingsdossier niet langs de taalgrens loopt. Die lijn loopt eerder langs de kleinere transport- en andere ondernemingen enerzijds en de grotere anderzijds. Die laatste waren – zowel in Vlaanderen als in Wallonië - goed op de hoogte van de gevolgen van de heffing. Met wisselend succes hebben ze van hun klanten bekomen dat ze de meerprijs deels of grotendeels kunnen doorrekenen. De kleinere vervoerbedrijven, daarentegen, zijn te laat in actie geschoten en hebben het vaak niet meer aangedurfd om naar de opdrachtgevers te stappen om de heffing te kunnen doorrekenen. Maar ook kleine zelfstandigen – marktkramers die hun vis op de vismijn van Oostende of groentehandelaars die hun waar op de vroegmarkt gaan halen, bijvoorbeeld - zijn pas vrij laat tot het besef gekomen dat zij hun prijzen zouden moeten verhogen… of hun winstmarges verlagen.
Nog steeds veel defecten
Wat ook een rol kan spelen bij een eventuele heropflakkering is het feit dat de problemen met de ‘On Board Units’ – de bakjes die op de voorruit van de truck moeten geplakt worden en die dienen om de gereden kilometers te factureren – niet zijn opgelost. Minister van Mobiliteit Ben Weyts beweert dat slechts 0,4% van die OBU’s defecten vertonen, maar inmiddels blijkt dat dit percentage zwaar is onderschat.
Bij alle drie de transportfederaties is het nu steeds nog alle hens aan dek omdat de technische problemen nog niet van de baan zijn. Ze werken – bijna een week na de invoering van de kilometerheffing nog steeds aan een gedetailleerde verzameling van gegevens over de technische en andere problemen. Hun leden zijn goed geïnformeerd over de problemen en de mogelijke gevolgen – 1.000 euro per 3 uur voor het rijden met een defecte OBU - zodat zij adequaat kunnen reageren.
Einde gedoogperiode
De zelfstandige transporteurs, die vaak geen lid zijn van een federatie, en veel kleinere ondernemers die met een vrachtwagen rijden maar geen beroepsvervoerders zijn (‘vervoerders voor eigen rekening’) en die geen lid kunnen zijn, krijgen die informatie niet. Zij voelen zich vaak hulpeloos.
Overigens blijkt dat ongeveer 30.000 à 40.000 vrachtwagens van eigen vervoerders op 1 april nog steeds niet beschikten over een OBU. Inmiddels is dat aantal vermoedelijk gedaald, maar het staat zo goed als vast dat veel vrachtwageneigenaars boetes gaan krijgen wanneer de gedoogperiode voorbij is. Ook dat zou weer tot spontane acties kunnen leiden.
Of het zover zal komen, is natuurlijk koffiedik kijken. Maar het staat vast dat de situatie gespannen blijft. Het is dan ook uitkijken naar 15 april, wanneer de vrachtwageneigenaars hun eerste factuur voor de kilometerheffing in de bus zullen krijgen.