Zeven grote Belgische voedingsbedrijven hebben uitzonderlijk geprofiteerd van de hoge prijzen in de supermarkt, met winsten die zes keer hoger lagen. Dat blijkt uit een studie van econoom Olivier Malay. Supermarkten zagen hun winst dalen en zijn dus niet verantwoordelijk voor de hoge inflatie van de voorbije jaren.
Econoom Olivier Malay gooit een knuppel in het hoenderhok: uit een studie die hij maakte, blijkt dat een handvol voedingsbedrijven in ons land profiteerden van de hoge inflatie en in 2022 hun inkomsten globaal zagen verzesvoudigen. Hij bestudeerde duizenden individuele jaarrekeningen die bij de Nationale Bank neergelegd werden en stelde vast dat zeven bedrijven uitzonderlijke winsten maakten: aardappelverwerkers Clarebout Potatoes, Agristo en Lutosa, zetmeelproducent Tereos, pastaproducent Soubry, de Tiense Suikerraffinaderij en de Belgische tak van de internationale producent van voedingsgrondstoffen Cargill. Clarebout Potatoes boekte in 2022 een bedrijfswinst van 167 miljoen euro, terwijl dat in de vier voorgaande jaren gemiddeld 1,3 miljoen was. Bij Agristo en Lutosa, twee andere aardappelverwerkers, deed zich iets gelijkaardigs voor. Voor de zeven bedrijven samen namen de inkomsten met 40,2% toe, de uitgaven met 34,8%. Daarmee droegen ze bij tot de uitzonderlijke prijzen in de supermarkten, aldus Malay.
Niet iedereen profiteert evenveel
Die stijging van de winst is niet overal in de voedingsindustrie te zien, benadrukt Malay, die lesgeeft aan de ULB maar ook verbonden is aan de vakbond ACV Voeding en Diensten en zijn studie publiceerde op de website van de progressieve denktank Minerva. Slechts 46% van de voedingsbedrijven boekte in 2022 meer winst dan in 2021. Onder meer Greenyard, The Pork Group, La Lorraine en What’s Cooking? staan niet in het lijstje. “Over het algemeen heeft de Belgische voedingsnijverheid van de situatie geprofiteerd om tussen 2021 en 2022 zijn gemiddelde winst met 33,2% op te drijven”, aldus Malay. “De winstgroei bedraagt zelfs 78% voor de grote voedingsbedrijven (200 werknemers en meer).” Strikt genomen kan die fors gestegen winst andere oorzaken hebben dan ruimere marges, maar dat acht Malay niet waarschijnlijk. Minstens gedeeltelijk moeten de winsten door grotere marges te verklaren zijn. Dat ze sommige voedingsbedrijven erin geslaagd zijn om hun marges gevoelig te vergroten, heeft te maken met de macht die ze hebben in de markt. Een meer globale analyse toont volgens Malay aan dat veel internationale spelers eveneens profijt gehaald hebben uit de prijsstijgingen van voeding. Het gaat over grote voedselverwerkende bedrijven, zoals Unilever en Mondelez, maar ook over groothandelaars in voedingsmiddelen of over speculanten.
Supermarkten zien winst dalen
Supermarkten profiteerden niet van de hoge inflatie in ons land. Integendeel: zij zagen hun kosten (2,63 miljard euro) meer stijgen dan hun inkomsten (2,48 miljard euro). Hun winst lag in 2022 lager dan in een gewoon jaar, maar bij de totale detailhandel in voeding lag de winstmarge in 2022 wel hoger dan voor corona. “Kijken we naar de supermarkten, dan doen sommige het beter dan andere. Colruyt en Aldi presteren het best. Aan de andere kant vinden we Cora, Match en Mestdagh die tientallen miljoenen euro’s verlies maken. Die drie bedrijven lijden wel al jarenlang verlies. Hun situatie is slechts beperkt terug te voeren op de actualiteit.” Het is volgens de econoom aannemelijk dat de supermarkten in 2023 hun prijzen verhoogden om opnieuw aan te knopen met de winst van voor corona. “Zo kondigde de Colruyt-groep op 12 december 2023 aan dat zijn bedrijfsopbrengst op één jaar tijd van 108 miljoen tot 246 miljoen euro gestegen is (+128,1%).” Mogelijk is dat een verklaring voor de vaststelling dat consumenten vandaag in de winkelrekken nog maar weinig merken van de wereldwijd dalende grondstofprijzen.
Bij Tiense Suikerraffinaderij reageert communication & marketing officer Mélanie Lacambra op de studie: "De cijfers werden uit de context gehaald en geven een verkeerd beeld van de situatie. We willen graag verduidelijken dat de suikermarkt sinds 2017 in crisis verkeerde en dat we in de afgelopen jaren verliezen hebben geleden. Pas vorig jaar begonnen de suikerprijzen eindelijk te stijgen. Het is van belang op te merken dat wij geen invloed hebben op de suikerprijzen, aangezien deze op internationaal niveau worden bepaald. We willen benadrukken dat de recente winststijging eerder het gevolg is van de stabilisatie op de suikermarkt. Bovendien ontvangen onze boeren een vergoeding op basis van de suikerprijs, en sinds vorig jaar krijgen ze ook meer compensatie, dankzij de stijging van de bietenprijs, waardoor ze weer winstgevend kunnen opereren."
