Uit onderzoek van de UAntwerpen blijkt dat 60% van de handelaars geen leverkosten vraagt bij online bestellingen. 70% onder hen ziet hun nieuwe webshop bovendien als iets tijdelijks. 

Door de verplichte sluiting van winkels tijdens de eerste lockdown, zijn verschillende handelaars gestart met een eigen webshop. Uit onderzoek van Joris Beckers en Ann Verhetsel, verbonden aan het Departement Transport en Ruimtelijke Economie van de Universiteit Antwerpen, blijkt dat 50% van de handelaars die online nog niet verkochten, toen met een webshop begonnen. “Gemiddeld konden ze zo 20% van hun omzet halen”, legt Joris Beckers uit. “In combinatie met de overheidssteun was dat voor veel handelaars voldoende om het hoofd boven water te houden.”

Grote internationale spelers zoals bol.com en Zalando behoren tot de weinige winnaars in deze crisis, maar ook het gemiddelde aantal online aankopen per maand van lokaal voedsel en non-food steeg met respectievelijk 110% en 66%. “Voor voeding is dat vrij logisch, want het heeft weinig zin dat in pakweg Nederland te bestellen, maar vooral het feit dat er ook veel non-food-producten lokaal werden gekocht, is bemoedigend. Het toont aan dat veel consumenten niet uitsluitend kiezen voor Coolblue en Amazon, maar ook voor de lokale webshop”, vervolgt Joris Beckers. Dit blijkt ook uit een enquête die de onderzoekers afnamen bij kleine winkeliers. Zij zagen hun gemiddeld aantal online bestellingen per week verdubbelen. “Uit ons onderzoek blijkt helaas dat veel winkeliers hun pas geopende webshop niet serieus nemen. Zo maakte slechts 25% van de winkeliers gebruik van een professioneel bedrijf of een (sector)organisatie bij het opzetten hiervan”, aldus Joris Beckers. “De meerderheid van de nieuwe verkoopkanalen is dus in de vrijgekomen tijd door de winkelier zelf in elkaar geknutseld. Bovendien vraagt 60% geen leverkost, al gaf meer dan de helft van de respondenten aan de levering zelf te doen, het merendeel zelfs over afstanden van meer dan 10 km. En tenslotte ziet 70% de webwinkel niet als een belangrijk verkoopkanaal in de toekomst. De webverkopen lijken voor de meeste lokale winkels eerder een tijdelijke overlevingsstrategie dan een duurzame transitie naar een innovatieve detailhandel."

Concurrentie van het buitenland

Die mindset zorgt er volgens de Antwerpse economen voor dat de meeste handelaars niet klaar zijn om op een duurzame manier van lockdown naar lockdown te gaan en ze dus afhankelijk blijven van overheidssteun. “Belangrijker nog zijn de gevolgen op lange termijn. Na corona zal een groter aantal mensen online blijven shoppen. Als de lokale winkels met hun webshop stoppen, vertrekken die sowieso naar de bol.com’s van deze wereld. Het aantal fysieke shoppers in onze winkelstraten neemt dan af, en heel wat Belgisch geld zal online naar buitenlandse ondernemingen vloeien”, verklaart Joris Beckers.

“De tweede lockdown moet echt een wake-upcall zijn voor onze handelaars”, zegt prof. Ann Verhetsel. “De ondernemers moeten nú profiteren van de geleverde inspanningen en hun online kanaal professionaliseren. UNIZO en soortgelijke organisaties moeten hen daarbij ondersteunen.”