Zorgt blockchain voor een revolutie in de retail? De technologie belooft meer voedselveiligheid, eerlijke voeding en traceerbaarheid van voedingsproducten. In tijden waarin de consument veel belang hecht aan de oorsprong van producten is het een belangrijke troef. Dat beseffen onder meer Carrefour en Walmart, die de technologie al inzetten.
Blockchain is een grote database die toegankelijk is voor iedereen die er toelating voor gekregen heeft. Een beetje als een Excel-sheet waar sommigen wel en anderen geen toegang toe hebben. In die database leggen de betrokkenen transacties vast, al kan het ook zijn dat een centrale autoriteit of vaste regels bepalen wie welke transacties kan vastleggen. Die transacties kunnen van alles zijn: hoeveel keer een hoevedier welk vaccin kreeg, alle bankoverschrijvingen die iemand doet, eigendomsaktes, wie een bepaald huis kocht en daarna doorverkocht, noem maar op.
Belangrijk: eens zo’n transactie in de database is geregistreerd, kan die er niet meer uit gehaald worden. Er kunnen dus alleen maar dingen aan toegevoegd worden. Op die manier ontstaat er een keten (chain) van transacties (block) die alles vastlegt. Het voordeel van de technologie? Tussenpersonen worden overbodig, iedere betrokkene draagt bij tot het tot stand komen van de gegevensbank, die via een slimme code in de gaten houdt of alles correct verloopt. Het is makkelijk, vereenvoudigt de administratie en bespaart veel kosten. Het grote voordeel is ook transparantie: iedereen ziet wat er gebeurt in elke fase van de supply chain. Zeker nu de consument meer wil weten over de oorsprong van een product en klaar wil zien in de wildgroei aan labels, kan blockchain een geknipte oplossing zijn.
Een concreet voorbeeld uit de retail. Een groenteteler kan een bak aardappelen via blockchain registreren. Het product krijgt een code waarin informatie te vinden is over de teler en over waar en wanneer de bak geregistreerd is. Bij elke nieuwe stap die de aardappelen zetten in de supply chain wordt er informatie aan de code toegevoegd: wie ze waar kweekt, wie ze vervoert, waar ze geveild worden, enzovoort. Dat kan handmatig of automatisch. Er kan ook informatie over de kwaliteitscontrole toegevoegd worden. Op die manier heeft de supermarkt waar de bak aardappelen terecht komt inzicht in het volledige traject dat het product afgelegd heeft. De supermarkt kan beslissen om die informatie, of een deel ervan, via een QR-code ook voor de consument toegankelijk te maken. Extra voordeel is dat ook de betalingen via blockchain kunnen gedaan worden. Geen facturen meer, want de betalingen gebeuren automatisch. Vergaand, maar dat is blockchain ook.
Verschillende supermarkten passen blockchain vandaag al toe en/of experimenteren ermee. Carrefour kondigde begin juni aan dat het de technologie zal inzetten voor acht productlijnen, zoals eieren, kaas, melk, sinaasappelen, tomaten, zalm en gemalen rundvlees. Met het systeem belooft het de consument volledige traceerbaarheid van de producten, nadat het dat al eerder deed voor zijn Auvergnekippen. Baptiste Van Outryve, woordvoerder van Carrefour België: “Wij traceren van producent tot winkel. Elke stap in het productieproces wordt gecontroleerd en is traceerbaar. We publiceren op dit moment maar een deel van de informatie, omdat er anders een overload aan informatie zou zijn voor de consument. Op onze Belchick’n lijn en op het ‘varkensvlees van weleer’ van de Kwaliteitsketen Carrefour zit een QR-code die de klant met zijn mobiele telefoon kan inscannen en waarmee hij het product tot bij de producent kan traceren.” In het geval van het kippenvlees is volgende informatie in de blockchain opgenomen: het voer van het pluimvee, de kweek van legkippen, productie van broedeieren, het bedrijf van broedeiproductie, de kweek van kippen, het slachthuis, het versnijden, het bereiden van bewerkte producten, de distributie. Carrefour is de eerste supermarkt in Europa die gebruikmaakt van de technologie.
Elders bekijken Nestlé en Unilever hoe ze met blockchaintechnologie de supply chain transparanter kunnen maken. De Amerikaanse supermarkt Walmart voerde in juni vorig jaar een pilootproject uit met blockchain. Het gebruik van de technologie leidde er volgens de Amerikaanse supermarktreus toe dat de bewegingen van mango’s in de keten in amper 2,2 seconden konden worden gevolgd. Zonder blockchain was dat zeven dagen. Frank Yiannas, vicepresident voedselveiligheid bij Walmart zegt in een persbericht: “Blockchain is het begin van een nieuw tijdperk voor transparantie in de globale voedselproductie en –verkoop. Het zal bijdragen tot meer verantwoordelijk gedrag en een veiliger voedselketen.”