Donderdag was het eindelijk zover: een nieuwe editie van Economic Expectations. En ook dit jaar was het evenement een groot succes. Talrijke experten van hoog niveau gaven hun visie over de economische vooruitzichten voor retailers en merken in 2018. Voor wie het gemist heeft, hier zijn alvast de belangrijkste conclusies.
Winkeloppervlakte en aantal fysieke winkels daalt
De avond werd afgetrapt door Gerard Zandbergen, CEO van Locatus, die een sessie over non-food inluidde. Hoewel we de avond met een positieve noot hoopten te starten, drukte Zandbergen meteen zijn ongerustheid uit over de Belgische retailmarkt die aan het krimpen is. De winkeloppervlakte wordt steeds kleiner en ook het aantal fysieke winkels neemt af. Zo daalde het aantal non-food zelfstandigen met 10% over de afgelopen 10 jaar, alleen de non-food retailketens kenden een groei, al stagneert die ondertussen.Volgens Zandbergen ligt enerzijds de vergrijzing aan de basis van de krimpende retailmarkt, omdat ouderen significant minder kopen dan jongeren. “We hebben de jonge generatie echt nodig om de economie draaiende te houden”, aldus de CEO. Daarnaast is er de groeiende leegstand, vooral in Brussel. Daar zijn de middelgrote ondernemingen de dupe van. De Belgische overheid moet dan ook dringend ingrijpen, al zal het effect daarvan pas op lange termijn merkbaar zijn. Als Zandbergen naar de toekomst kijkt, is hij vrij optimistisch over de gewone supermarkten, die zullen blijven bestaan. De retail zal wel steeds internationaler worden met grote centra waar mensen een hele dag kunnen vertoeven. Tot slot zal ook de e-commerce aan belang winnen. Nu al bepalen de klanten wat ze waar en wanneer kopen en daarvoor grijpen ze vaak terug naar online shops, iets wat in de toekomst nog vaker zal gebeuren.
Klanten verkiezen kortingen boven eigen retailer
Hierna was het aan Chris Van Wesemael, non-food retail expert bij Gondola, om de aanwezigen meer inzicht te geven in het koopgedrag van klussers. Uit onderzoek blijkt dat klussers, in tegenstelling tot wat veel mensen verwachten, regelmatig shoppen in DIY-winkels als Hubo en Gamma. “Klanten blijven meestal trouw aan hun vaste retailer, maar zodra er kortingen in het spel komen, veranderen ze snel van mening”, aldus de non-food expert. 34% van de mensen kiest immers voor de goedkoopste winkel. Verder zijn folders ook erg belangrijk om mensen aan te trekken. Maar liefst 92% van de mensen bekijkt dagelijks hun post (online en offline), vaak gewoon uit nieuwsgierigheid. De overgrote meerderheid (93%) houdt die ook effectief bij. Klanten verwachten immers relevante informatie te krijgen die aan hun wensen is aangepast. Toch is het belangrijk dat de folders jaarlijks worden vernieuwd. “Elk jaar dezelfde folders gebruiken dat kan niet, aangezien klanten niet meer hetzelfde nodig hebben.” Tot slot sluit hij zijn betoog af door te benadrukken dat de retail- en non-foodsector zichzelf steeds in vraag moet blijven stellen en zich vooral moet aanpassen aan de consument.
Handel en bedrijfsinvesteringen doen economie boomen
Geert Langenus van de Nationale Bank van België beet daarna de spits af van de hoofdsessie van de avond, die draaide rond de economische verwachtingen voor het komende jaar. Het voorbije jaar was economisch gezien heel goed: de wereldeconomie groeide met 3,7%, die van Europa 2,4% en die van België met 1,7%. Belangrijke motor bij de wereldwijde groei is de handel, goed voor een groei van 5%. “Voor dit jaar wordt een even grote groei verwacht, in de jaren daarna wordt het iets minder”, aldus Langenus. Dat laatste heeft te maken met het feit dat de handel, die piekte in 2016 en 2017, tot een normaal niveau terugkeert. Hetzelfde geldt voor de bedrijfsinvesteringen, die in 2017 boomden. Tegelijk is er een krapte op de arbeidsmarkt, waardoor niet alle vacatures ingevuld raken. Er is wel een groter arbeidaanbod, door de vermindering van vervroegd pensioen, maar de grote jobcreatie van 2016 en 2017 neemt af. Daarnaast ziet hij enkele bronnen van bezorgdheid, met de Brexit en de vraagtekens die daarrond hangen en het protectionisme van Amerikaans president Donald Trump. Ook de stijgende koers van de euro tegenover de dollar is geen goed nieuws voor de export.
Raïsa Basselier, econoom bij de Nationale Bank, kwam een niet zo florissant beeld schetsen van de retail in ons land. “In de voorbije 7 jaar is er niet veel groei geweest in de Belgische retail, in tegenstelling tot andere Europese landen. Eén van de verklaringen ligt bij de groei van de e-commerce. We lopen bij e-commerce nog altijd ver achter op andere landen, en zeker buurlanden als Nederland en Duitsland, al zijn we aan een inhaalbeweging begonnen.” Enig goed nieuws voor het komende jaar: de consumptie lag het voorbije jaar niet hoog, ondanks het verhoogde consumentenvertrouwen, maar door de verhoging van het arbeidsinkomen dit jaar kan ook de koopkracht toenemen. Dat zou de consumptie een duw in de rug moeten geven.
Prijskloof tussen private labels en A-merken blijft groeien
Céline Grena, commercial leader bij Nielsen, vertelde over de groeiende populariteit van private labels. Opmerkelijke vaststelling daarbij: de prijskloof tussen private labels en A-merken groeit, ondanks de tendens tot premiumization bij private labels. De cruciale vraag voor merken is dan: hoe creëer je waarde? “Uit onderzoek dat we gedaan hebben, blijkt dat de grootste groei komt van bedrijven die klein van omvang zijn, een duidelijke focus hebben qua aanbod en channelkeuze, en goedkoper zijn. Voor A-merken is innovatie cruciaal voor de groei. Die innovatie kan zich rond vier verschillende polen concentreren: natuurlijke producten en gezondheid, lokale merken en authenticiteit, prijs en distributie. Een voorbeeld van dat laatste is de introductie van A-merken bij Aldi. Aldi slaagt er dankzij die introductie in te groeien, er is niet veel kannibalisatie van andere producten. En belangrijk: meer en meer traditionele shoppers trekken naar Aldi. Maar voor A-merken is vooral multichannel belangrijk: consumenten willen om het even waar en wanneer kunnen shoppen. “Overall experience is the new currency”, aldus Céline Grena. Consumenten willen snelheid, comfort, personalisatie en een aangename ervaring. Alleen wie daar goed scoort, kan de toekomst met vertrouwen tegemoet zien.
"Duurzame merkgroei zit vooral in het winnen van nieuwe consumenten"
De volgende spreker was Karina De Cock, retail insights director bij GfK. Zij focuste op de groeimogelijkheden voor retailers, nu blijkt dat de frequentie waarmee mensen shoppen, daalt. Ze gaan minder naar bakkers, slagers en speciaalzaken, en doen verschillende boodschappen liever in één keer. Het komt er daarom op aan om het volume per winkelbezoek te verhogen. Eén belangrijk instrument daarbij is promotie. “Door promoties verandert 25% van de consumenten van merk, 16% van winkel, maar tegelijk is er ook 15% waarbij er totaal geen effect is.” Geen wondermiddel dus. Daarna had ze het over mensen die van A-merken houden (15% van de bevolking) en liefhebbers van Private Label-producten, goed voor 44% van de bevolking. “De voorbije jaren nam de eerste groep af en de tweede toe”, aldus De Cock. In de tweede groep zijn het vooral Aldi, Lidl en Colruyt die winst boeken. In de eerste zijn het Delhaize en Carrefour. “Duurzame merkgroei zit vooral in het winnen van nieuwe consumenten. Daarnaast moet je rekening houden met ‘buyer churn’: klanten blijven niet altijd bij jou. Je moet blijvende inspanningen leveren om hen te prikkelen.”
Ondernemerschap is grootste troef van België
De sessie werd in stijl afgesloten met een interessant debat tussen Tom Simonts, Senior Financial Economist bij KBC, Scott McKenzie, hoofd van Marketing and Communications bij Nielsen en Christian Verschueren, algemeen directeur van EuroCommerce.
Tom Simonts onderstreepte vooral het belang van e-commerce. “België heeft te traag gereageerd en is niet snel genoeg mee op de trein van de digitale revolutie gesprongen.” Daarom moeten retailers in de toekomst meer inzetten op applicaties als Google Home en Alexa. Die vormen een belangrijke evolutie, omdat zij de afstand tussen de klant en de retailer kunnen overbruggen. Simonts ging nog een stap verder en zei zelfs dat onze bedrijven Google en Amazon moeten betalen om zo, dankzij de service van Alexa en Google Home, hun eigen website te verbeteren. Toch heeft België zelf ook veel te bieden. “België is dan misschien niet in staat om zijn eigen Google of Microsoft te creëren, maar we hebben wel een groot voordeel: ons sterk ondernemerschap.” Het zijn vooral de jonge bedrijven zoals Umicore, Solvay of Greenyard die voor het Belgische succes zorgen. “Net door hun succes en lef zetten ze België op de kaart.” Tijdens het debat deed Simonts een opmerkelijke uitspraak. Zo trok hij openlijk in twijfel of er überhaupt wel een Brexit zal komen. Een gedurfde uitspraak die alleen een gerespecteerd iemand als Tom Simonts zich kan veroorloven.
Thuislevering van verse producten wordt de revolutie van de toekomst
Naast Simonts liet ook Scott McKenzie van Nielsen zich volledig gaan tijdens het debat. Op het vlak van e-commerce sloot hij zich aan bij de visie van Simonts. Volgens hem zullen klanten in de toekomst steeds meer voor online kiezen. En daarom is het belangrijk dat retailers proberen om een emotionele band met hun consumenten op te bouwen. Door meer over de klant te weten te komen (Wat doet hij ’s morgens? Welke toestellen gebruikt hij om producten te kopen?), kunnen retailers zich nog beter afstemmen op de wensen van de klant. Een meerwaarde die ze kunnen ze creëren door hun online en offline service beter op elkaar af te stemmen. Daarnaast benadrukte McKenzie tijdens het debat het belang van versheid. “Verse producten vormen de moeilijkste, maar wel de meest interessante markt binnen de fmcg-sector. Als retailers het vertrouwen van de klant kunnen winnen en hem kunnen overtuigen dat producten die via diensten als Alexa aan huis geleverd worden, vers zijn, dan verandert de retailwereld helemaal. Dan is er echt sprake van een revolutie”. Verder had McKenzie het ook over de brexit. Wat dat betreft voorziet hij geen problemen. “Als we 1,5 jaar geleden over de brexit spraken, waren we nog erg ongerust. Maar nu zijn klanten er klaar voor.” Volgens hem zullen er op economisch vlak geen grote verrassingen meer opduiken, gewoon enkele prijsstijgingen.
De volgende sessie van The Retail Society focust op de nieuwe generatie retailers. Wilt u de visies van innoverende sprekers als Färm, Bio c' Bon, Michel & Augustin, Simone a Soif! of Beedrop, ontdekken? Schrijf u dan nu in!