Onder druk van de stijgende kosten verkleinen veel fabrikanten hun producten zonder de prijs aan te passen. Niet zonder risico: de helft van de consumenten veranderen erdoor van merk. “Klanten die ontdekken dat voedingsbedrijven hun producten verkleinen zonder de prijs aan te passen, voelen zich belazerd.”
WC-rollen met minder velletjes, kleinere stukjes smeerkaas, zakjes chips met meer lucht erin: consumenten merken het vaak niet op, maar krimpflatie komt vaak voor. Zeker nu producenten op zoek gaan naar manieren om de hogere energie- en grondstoffenkosten op te vangen. Het blijft niet onopgemerkt: in Nederland en Frankrijk komen consumentenorganisaties in het verzet. De ngo foodwatch France lanceerde een petitie die vandaag door meer dan 40.000 mensen ondertekend werd, in Nederland is er een meldpunt in het leven geroepen. Uit een Amerikaans onderzoek blijkt dat bijna de helft (48%) van de consumenten van merk verandert als ze ontdekken dat ze het ‘slachtoffer’ werden van krimpflatie. Edgar Dworsky, die ‘shrinkflation’ in de VS al sinds de jaren ‘80 bestudeert en er verslag over uitbrengt op consumerworld.org, kijkt er niet van op. “Klanten die ontdekken dat voedingsbedrijven hun producten verkleinen zonder de prijs aan te passen, voelen zich belazerd. Toch gebeurt het. Fabrikanten weten dat prijsverhogingen gevoelig liggen, dus zoeken ze iets anders om de hogere kosten door te rekenen.”
Vooral dagdagelijkse producten
Het is onmogelijk te zeggen op welke schaal krimpflatie voorkomt, zegt Audrey Morice van foodwatch France. “Door de inflatie komt het meer voor, dat weten we wel. Het gaat vooral om dagdagelijkse producten, die mensen zonder veel nadenken in de kar leggen: smeerkaas, chocolade, suiker. Je vergelijkt dat niet zo snel.” Ook papierproducten sprongen er de voorbije maanden uit, zegt Edgar Dworsky, omdat de prijzen enorm gestegen zijn. “Het komt ook vaak voor bij ontbijtgranen. Koekjes, chips en snoep zijn ook belangrijke categorieën, net als ijscrème. Bij chips werden de zakjes zo klein dat ze ze opnieuw groter maakten, maar een hogere prijs aanrekenden.” Ook volgens Dworsky is de omvang van het fenomeen onmogelijk in te schatten.
"Consumenten moeten alert zijn"
Fabrikanten flirten met wat kan, zegt Audrey Morice. “Er is Europese regelgeving die zegt dat je een consument niet mag misleiden, maar dat blijft in de praktijk flou. De Franse regering kan daar duidelijke regelgeving van maken, dat is waar wij op hopen.” Bij de Belgische voedingsfederatie Fevia beklemtoont woordvoerder Nicolas Courant dat er van misleiding geen sprake is. “Er is een duidelijk en streng wettelijk kader rond etikettering over voeding en dranken. Bedrijven die porties verkleinen moeten hun etiket aanpassen en zo transparantie naar de consument garanderen. ‘Ongemerkt in omvang verminderen’ klopt dus niet en van misleiding kan en mag er dus geen sprake zijn. Voor consumenten is en blijft het natuurlijk wel belangrijk om bewust te kiezen, het etiket te lezen en producten te vergelijken.” Edgar Dworsky: “Ik denk dat consumenten alert moeten zijn. Dat is niet makkelijk, maar een goeie shopper zijn is hard werk. Veel mensen beseffen dat niet.” Nicolas Courant (Fevia): “Eigenlijk moeten we dit fenomeen ook kaderen in een bredere vraag naar de waarde van voeding: beseffen we als consumenten nog wel voldoende wat de waarde is van de voeding en dranken die we kopen en hoeveel de verschillende schakels investeren om die producten lekker, veilig, duurzaam, etcetera te maken? Het debat gaat te vaak enkel over de laagste prijs, terwijl voeding veel meer is dan dat.”
