De oprichter van Ikea en Ikano, Ingvar Kamprad is zaterdag overleden in Zweden. De 91-jarige zakenman, die beschouwd wordt als ‘een van de belangrijkste ondernemers uit de 20ste eeuw’, laat een miljardenimperium na.
“Ingvar Kamprad stierf zaterdag vredevol in zijn huis in Smaland, Zweden”, meldde meubelgigant Ikea in een persbericht. Het bedrijf betreurt zijn dood ten zeerste. “We zijn erg bedroefd door de dood van onze oprichter en onze goede vriend, Ingvar. Zijn imperium zal nog lang bewonderd worden en zijn visie - om het dagelijkse leven voor iedereen beter te maken - zal ons blijven leiden en inspireren”, verklaart Jesper Brodin, CEO van de Ikea Group.
Zelf meubels monteren
Kamprad die geboren werd in 1926, was amper 17 jaar toen hij het bedrijf oprichtte. De naam Ikea werd gevormd door zijn initialen (I.K) en de eerste letters van Elmtaryd (E), de boerderij, en Agunnaryd (A), het dorp waar hij is opgegroeid. Zijn eerste winkel volgde in 1958 in Älmhult (Zweden). Meer dan 25 jaar later zou ook de eerste Belgische vestiging in Brussel (1984) een feit zijn.
Kamprad wist zich van de concurrentie te onderscheiden dankzij zijn vernieuwende systeem waarbij mensen zelf hun meubels moesten monteren. Een systeem dat tot op de dag van vandaag succesvol blijkt te zijn en dat ondertussen volledig is ingeburgerd in ons dagelijkse leven.
Ondanks het enorme succes van de meubelgigant, besloot Kamprad om zich vanaf 1988 meer op de achtergrond te houden en te kiezen voor een functie als senior advisor. Vanaf 2013 zou hij echter definitief de fakkel doorgeven aan een jongere generatie. Hoewel hij de afgelopen jaren misschien niet rechtstreeks betrokken is bij het bestuur van Ikea, blijft zijn invloed op het bedrijf ook vandaag nog zichtbaar.
Miljardenimperium
Ikea is ondertussen uitgegroeid tot een wereldberoemd meubelimperium met een omzet die geschat wordt op zo’n 36,4 miljard euro. Het bedrijf telt zo’n 412 vestigingen in 49 landen waarvan 8 in België en biedt werk aan maar liefst 194.000 werknemers.
Hoewel het fortuin van de familie Kamprad miljarden bedraagt, bleef de Zweed steeds met beiden voeten op de grond en verkoos hij een zuinige levensstijl. Zo opteerde hij steeds voor tweedehandskledij en bleef hij trouw aan zijn oude Volvo. Pittig detail: In 1973 verhuisde hij naar Zwitserland om fiscale redenen, maar hij keerde terug na de dood van zijn vrouw.
Belastingontduiking
Toch blijkt dat Kamprad het niet altijd zo nauw nam met de financiële regels. In december 2017 opende de Europese Commissie namelijk een onderzoek naar mogelijke belastingontduiking bij Inter Ikea, een onderdeel van de groep in Nederland. De Commissie wil de fiscale structuur van de onderneming controleren, omdat er mogelijk aanwijzingen zijn dat de Nederlandse fiscus in 2006 en 2011 rulings zou hebben afgegeven die de belastbare winst van Inter Ikea Systems aanzienlijk hebben verminderd.
Het is niet de eerste keer dat Ikea in een zaak rond belastingontduiking wordt genoemd. In 2016 toonde een rapport uit Nederland namelijk aan dat de meubelgigant van 2009 tot en met 2014 maar liefst 1 miljard euro aan belastingen zou ontweken hebben in Europa.
Naziverleden
Naast enkele financiële onregelmatigheden op professioneel vlak, had hij ook een duister kantje in zijn privéleven. Zo was de Zweed erg omstreden omwille van zijn naziverleden. Zo raakte bekend dat hij van 1942 tot 1945 lid was geweest van de fascistische beweging Nysvenska. Volgens een boek van de Zweedse onderzoeksjournaliste Elisabeth Asbrink dat in 2012 verscheen zou de oprichter van Ikea, toen 17 jaar, ook actief nieuwe leden gezocht hebben voor voor de fascistische organisatie Nieuw Zweden en de nazistische Lindholmsbeweging/SSS, waar hij zelf ook lid van was. Kamprad gaf in de jaren 90 toe dat die periode in zijn leven “een kortstondige jeugdzonde was” die later wel “de grootste fout uit zijn leven” bleek te zijn.