De voedingsindustrie in ons land is het afgelopen met bijna 3% gegroeid, maar toch ziet FEVIA donkere wolken boven de sector. Zo daalt de omzet op de Belgische markt door de stijgende grensaankopen, en bedreigt het oprukkende protectionisme de export.
Hoewel de totale omzet (binnen en buiten België) van de Belgische voedingsindustrie in 2016 met 2,9% is toegenomen, staat de Belgische markt voor enkele ongekende uitdagingen: de omzet van de voedingsindustrie op de Belgische markt daalt namelijk met 1,7%. Zowel de verkoopvolumes als de prijzen gaan in het rood, zegt sectororganisatie FEVIA.
“Grensaankopen en de toegenomen concentratie van de retail zijn de boosdoeners”, zegt Chris Moris, Directeur-generaal van FEVIA. “Door een opeenstapeling van taksen en heffingen stijgen de grensaankopen in 2016 met 7,8%. Sinds 2008 zijn de grensaankopen met meer dan 50% toegenomen.”
Jean Eylenbosch, de Voorzitter van FEVIA vult aan: “De consument stemt met zijn voeten en koopt waar de prijzen het laagst zijn. Volgens Comeos zouden er zonder de grensaankopen zelfs 11.000 extra jobs in België kunnen zijn.”
Export bedreigd door protectionisme
In 2016 was de export meer dan ooit de motor achter de groei van de Belgische voedingsindustrie. De export is met 4,3% toegenomen, buiten de Europese Unie zelfs met 5,3%. Zo voeren we steeds meer voeding uit naar de Verenigde Staten: +80,1% ten opzichte van 2012 en +14,5% in 2016 ten opzichte van 2015.
Het is echter vooral de export naar China die in het oog springt met een groei van 26% in 2016 en een groei van 177,3% ten opzichte van 2012. Hiermee wordt China de tweede belangrijkste verre exportmarkt en steekt het Japan voorbij.
Toch zijn er ook bedreigingen voor de export, met name het oprukkend protectionisme en de Brexit. Nieuwe handelsbarrières en “gastronationalisme” zijn belangrijke bedreigingen voor de groei van de voedingsindustrie. De Brexit en de daling van het pond laten de export (in waarde) naar het VK met 1,7% dalen. De verplichte oorsprongsetiketering in Frankrijk doet de export van zuivelproducten (in volume) met 17,1% dalen in het 2de semester van 2016. Tegelijkertijd blijft de Ruslandboycot aanslepen en staat de nieuwe Amerikaanse President Trump op zijn minst kritisch voor vrijhandel.
Chris Moris benadrukt het gevaar van het gastronationalisme: “Het experiment met verplichte oorsprongsetikettering in Frankrijk en in andere Europese landen zet de Europese interne markt voor een existentiële crisis. De Europese Commissie mag deze “proefprojecten” niet langer door de vingers zien.”
“Jobs, jobs, jobs”
De groei van de sector, heeft in 2016 ook meer jobs gecreëerd op de thuismarkt. Het aantal arbeidsplaatsen is ten opzichte van 2015 met 0,7% toegenomen, de voltijdsequivalenten (VTE’s) zelfs met 1%. De sector telt in het voorbije jaar in totaal 89.043 arbeidsplaatsen, goed voor 73.884 VTE’s. Naast de omzetgroei, wijst FEVIA als oorzaak ook naar de lastenverlagingen, de indexsprong en de loonmatiging die doorgevoerd werden in het voorbije jaar.
Al is het werk daarmee niet af, zegt de federatie. “De loonkostenhandicap van de Belgische voedingsindustrie blijft in 2016 op 17,5% steken. Zonder extra maatregelen dreigt de loonkostenhandicap zelfs opnieuw toe te nemen.” Extra belastingen of heffingen op voeding en dranken zijn dan ook uit den boze voor FEVIA.